Kunstgras maakt de omgeving niet per definitie warmer

ARTIKEL

Guy Oldenkotte, donderdag 11 oktober 2018

269 sec

Door de warme, droge zomer van 2018 wordt in veel gemeenten het gebruik van kunstgras opnieuw ter discussie gesteld. Ditmaal gaat het over de vrees voor hoge temperaturen die worden gemeten op een kunstgrasveld en de gevolgen die dat heeft voor de omgeving. Hoe zit dat bij kunstgras voor landscapingstoepassingen?

De zomer van 2018 heeft alle bekende klimaatrecords gebroken. Nooit eerder was het zo lang zo droog en zo warm. Als we klimaatonderzoeker Sybren Drijfhout mogen geloven, is 2018 slechts de opmaat naar meer. Samen met een Franse collega schreef hij onlangs in het wetenschappelijk tijdschrift Nature dat de aarde van 2018 tot 2022 te maken krijgt met een warme afwijking met hoge tot extreme temperaturen. Volgens de onderzoekers is dat te wijten aan een soort pauze in de opwarming die de aarde tussen 2000 en 2014 heeft meegemaakt. In die periode hebben de oceanen meer warmte opgenomen, die nu alsnog terugkomt.

Tekst loopt door onder de afbeelding

Natalie Theeuwes

Of het daadwerkelijk zover komt en wat dat gaat betekenen, zal over twaalf maanden duidelijk worden, maar de afgelopen weken hebben verschillende partijen al naar het grote aantal kunstgrasvelden in ons land gewezen als mogelijke schuldige aan het oplopen van de omgevingstemperaturen, deze zomer. Het plastic van de mat zou, zo stellen critici, warmte absorberen en reflecteren, waardoor de temperatuur in de omgeving onnodig hoog werd. Ter ondersteuning wezen ze onder meer naar uitspraken van onderzoekster Natalie Theeuwes, die begin juni boven een kunstgrassportveld in Leeuwarden een temperatuur van meer dan 60 graden had gemeten. Die meting en vele andere die later deze zomer gedaan werden, waren voor KNVB-arts Edwin Goedhart mede aanleiding om begin augustus voetbalclubs te wijzen op de gevaren van zogenaamde hittestress. Volgens hem is sporten bij een temperatuur boven de 32 graden onverantwoord. Hij wil voetbalclubs op het hart drukken te kijken naar alternatieven.

Onaangenaam warm
Dat de temperatuur boven een kunstgrassportveld snel kan oplopen, blijkt wel uit een studie die Natalie Theeuwes heeft gedaan. Theeuwes promoveerde aan de Universiteit Wageningen op het vraagstuk welke invloed de omgeving heeft op de luchttemperatuur. Tegenwoordig is ze onder meer werkzaam voor de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Uit haar studie, aangevuld met een onderzoek dat ze in 2015 deed in opdracht van tijdschrift Fieldmanager, bleek dat de temperatuur boven een kunstgrasveld op warme dagen tot boven de 70 graden kon oplopen. Zowel boven als naast het veld was het daardoor onaangenaam warm.

Tekst loopt door onder de afbeelding

Door de moleculaire samenstelling van plastic te veranderen kan de hitteabsorptie of reflectie worden gemanipuleerd

Freek Verhoeven van Royal Grass meent echter dat de resultaten van het onderzoek bij kunstgras voor sport niet automatisch voor landscapingsproducten gelden. 'Kunstgras voor landscaping is een heel ander product. Een kunstgrasmat voor landscaping is veel minder dicht getuft dan een mat die bijvoorbeeld voor een kunstgrasvoetbalveld wordt gebruikt', zo merkt hij op. Dankzij de open structuur heeft de warmte meer gelegenheid om weer te verdwijnen, zo is zijn redenering. Verhoeven wijst ook op een ander groot verschil. 'Bij een kunstgrasvoetbalveld houdt vooral het veelal zwarte rubbergranulaat de warmte vast. Voor landscapingsproducten wordt helemaal geen gebruikgemaakt van granulaat. In die matten zit alleen een dun laagje zand. Omdat zand vocht vasthoudt, kan dat zelfs verkoelend werken.'

Weinig onderzoek
Verhoeven erkent dat er, in tegenstelling tot kunstgras voor sport, tot dusver weinig onderzoek is gedaan naar de temperatuureffecten van kunstgras bij particulieren of in de openbare ruimte. Ook bij de belangenbehartiger van de kunstgrasindustrie in Europa, de European Synthetic Turf Organisation (ESTO), is er niets over bekend. In zijn Quality Guide for landscaping turfs van 2017 wordt met geen woord gerept over mogelijke problemen als gevolg van intensieve verwarming door de zon. Medio augustus schreef de ESTO wel in zijn nieuwsbrief dat het 'hoogst onwaarschijnlijk' is dat landscapingsproducten zouden bijdragen aan warmere omgevingstemperaturen. Een van de redenen daarvoor is dat bomen in de tuin of in de directe omgeving voldoende bescherming bieden en voorkomen dat zonlicht gedurende lange tijd rechtstreeks op de kunstgrasmat kan schijnen. De hittereflectie van landscapingsproducten zou daarmee beperkt zijn.

Tekst loopt door onder de afbeelding

Freek Verhoeven

'Kunstgras is sowieso de beste optie op plaatsen waar de zon nauwelijks schijnt. Het blijft daar dan groener blijft dan met natuurgras; vanwege de schaduw wil dat daar niet groeien. In dat opzicht is kunstgras het beste alternatief, omdat bestrating vaak warmer wordt dan kunstgras en ook langer warm blijft.'

Ook zouden die reflectie en absorptie beperkt worden door de vorm en dikte van de vezels die gebruikt worden in landscapingsproducten. 'De kunstgrasvezels in een landscapingmat zijn veel dunner dan de vezels die gebruikt worden voor sport. Vezels in die laatste groep moeten beter bestand zijn tegen slijtage, terwijl vezels voor landscaping vooral natuurlijk moeten ogen', stelt Jacki Stephen van kunstgrasfabrikant Don & Low. Stephen heeft de afgelopen 20 jaar bij verschillende vezelfabrikanten gewerkt. 'Daar komt dan nog bij dat kunstgrasvezels tegenwoordig in allerlei verschillende vormen geleverd kunnen worden. Omdat die vorm er eveneens voor kan zorgen dat het oppervlak van de vezel kleiner wordt, kan dat dus verder bijdragen aan de reductie van de kans op hitteabsorptie of reflectie.'

Eigen markt
Stephen wijst er ook op dat de polymeren voor kunstgrasvezels de laatste jaren veel veranderingen hebben ondergaan. 'Vroeger gooiden de leveranciers van grondstoffen de kunstgrasmarkt op dezelfde hoop als de markt voor plastic. Maar de afgelopen jaren zijn steeds meer bedrijven de kunstgrasmarkt als een unieke markt gaan beschouwen, en erkennen ze dat kunstgrasfabrikanten hoogwaardige producten produceren die hun eigen eisen stellen aan grondstoffen. We merken steeds vaker dat de leveranciers daarom met ons meedenken.' Eén van de bedrijven die Stephen roemt voor die gewijzigde benadering van de markt, is Dow. 'Zij waren de eersten die inzagen hoe belangrijk het is om specifieke producten voor deze markt te ontwikkelen.'

‘Kunstgras is sowieso de beste optie op plaatsen waar de zon nauwelijks schijnt'

Kunstgras biedt de mogelijkheid om een product helemaal naar eigen inzicht te ontwikkelen en te produceren. Dat kan onder andere door de toevoeging van stoffen die de moleculaire structuur van de plasticmoleculen beïnvloeden, zo merkt Stephen op. 's Werelds grootste fabrikant van kunstgras, CCGrass uit China, doet dat bij kunstgras voor sport. Kunstgras van CCGrass is zowel door Fifa, World Rugby als de Internationale Hockey Federatie (FIH) geaccepteerd. 'Dat kan de temperatuur met zo'n tien graden verlagen', zegt Bryn Lee namens CCGrass. De markt voor kunstgras voor sport is voor hen zeker de grootste markt, maar ze zien ook de wereldwijd groeiende vraag naar producten voor landscaping. 'Wij kunnen dat doen, omdat CCGrass een van de weinige kunstgrasfabrikanten is die zijn eigen masterbatch maakt. De meeste fabrikanten kopen die masterbatch kant-en-klaar in. Het recept voor ons kunstgras is dus uniek en we hebben het helemaal zelf in de hand.'

CCGrass mengt de toevoeging dus door de masterbatch. Daardoor heeft het klimaat of slijtage geen invloed op de werking. 'De toevoeging blijft altijd werken en zal dus niet langzaam verdunnen of wegspoelen wanneer een veld regelmatig nat is.' Of dit het ei van Columbus is, is moeilijk te zeggen, maar in de sport heeft het concept zich al bewezen. Freek Verhoeven zoekt de oplossing in een andere hoek. 'Wij overwegen een systeem te gaan gebruiken dat vanonder de mat verkoelend werkt.'

En dan zijn er natuurlijk nog de oplossingen die gebruikt worden om in kunstgrassportvelden het water langer vast te houden. Voorbeelden daarvan zijn een viltlaag onder de backing of een onderbouw die het water vertraagd afvoert. Eén van de adviezen van Natalie Theeuwes is om goed na te denken over de samenstelling van die onderbouw en de materialen waaruit die bestaat. Dat landscapingsproducten 150 mm water per uur moeten kunnen verwerken, hoeft niet per definitie te betekenen dat het vocht onmiddellijk het riool in moet worden gewerkt.

Het weer van de afgelopen zomer heeft weer eens aangetoond hoe kwetsbaar vegetatie kan zijn. Wie liever het hele jaar door een mooie groene mat heeft, zou een investering in kunstgras kunnen overwegen. Dat plastic sneller warmer wordt dan gras is een gegeven, maar dat hoeft niet per se te betekenen dat u het kunstgras in de tuin of op de rotonde niet langer kunt betreden.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie