Zijn we de weg kwijt bij de boomcontrole? |
|
|
|
|
 |
| 179 sec |
Henk van Eldik (Tree-O-Logic) zet vakwereld aan tot herbezinning op ETW/ETT-dag
Tijdens de landelijke ETW/ETT-dag van Praktijk Centrum Bomen hield Henk van Eldik (Tree-O-Logic) een lezing die tot nadenken stemde. Onder de titel 'Zijn we de weg kwijt bij de boomcontrole?' hield hij een prikkelend pleidooi voor een fundamentele heroverweging van de manier waarop we in Nederland boomveiligheid benaderen.
Aanleiding voor de lezing is de steeds complexere wordende praktijk van boomcontrole. Veel gemeenten hanteren de BVC-richtlijn als standaard. Die is ooit opgesteld als professionele norm om aansprakelijkheid te beperken, gebaseerd op juridische kaders als het kelderluikarrest en het Burgerlijk Wetboek. 'Daar is niets mis mee,' stelt Van Eldik, 'maar we lijken daarin te zijn doorgeslagen.'
Zorgplicht als fundament - maar ook als keurslijf?
De centrale vraag is: zijn we nog wel effectief bezig, of zijn we vooral bezig met afvinken en juridisch indekken? Gemeenten registreren tot in detail de visuele toestand van bomen, maar volgens Van Eldik is dat niet altijd proportioneel. 'We inspecteren en snoeien ons suf, maar houden we nog rekening met het echte risico op die specifieke locatie? En hoe verhoudt zich dat tot ecologie en klimaatopgaven?'
|
|
'We inspecteren en snoeien ons suf, maar houden we nog rekening met het echte risico op die specifieke locatie?'
| |
|
De praktijk wringt
Van Eldik laat in zijn verhaal zien hoe het huidige systeem wringt. Er is een schaarste aan gecertificeerde boomveiligheidscontroleurs - slechts zo'n 250 data-inspecteurs, tegenover een geschatte 21 miljoen bomen in Nederland. Als 80% van de gemeenten inderdaad volgens deze systematiek werkt, zou iedere inspecteur ruim 30.000 bomen per jaar moeten controleren. Dat is onrealistisch. 'Er zijn veel DIB'ers of BVC'ers die het papiertje hebben, maar het werk niet of slechts een dag per week doen.'
Het gevolg volgens Van Eldik: een systeem dat piept en kraakt, met controleurs die vaak meer tijd kwijt zijn aan het invullen van paspoorten dan aan het lezen van de boom zelf. 'En ondertussen lopen de misinterpretaties tussen inspectie en uitvoering op en wordt er te veel gesnoeid, of worden bomen onterecht geveld onder het mom van veiligheid.'
Tijd voor een ander perspectief
Daarom pleit Van Eldik voor een koerswijziging. 'Zorgvuldig handelen in het kader van veiligheid is een belangrijke randvoorwaarde, maar laten we dat niet gebruiken als excuus om álle bomen op dezelfde manier te behandelen.' Hij wijst op het belang van locatiegebonden beheer: wat in een druk stadscentrum nodig is, hoeft op een verlaten erf of in een bosrand niet hetzelfde te zijn. Hij illustreert dat met voorbeelden van dode takken boven bermen, die geen direct gevaar vormen maar volgens het protocol tóch moeten worden verwijderd.
Gemeenten als Groningen en Arnhem laten zien dat het anders kan. Daar wordt gewerkt met risicogebieden en maatwerk in snoei en controle. Snoeiers doen ter plekke de boomveiligheidscontrole, ondersteund door kennistoetsen en duidelijke kaders. Dood hout blijft in de boom waar dat verantwoord is. Aftakelende bomen worden behouden in plaats van preventief gekapt. Laat bomen zoveel mogelijk vrij uitgroeien. 'Zo behoud je kroonvolume, biodiversiteit en ecosysteemdiensten - zonder af te doen aan de zorgplicht.'
Minder doen, meer bereiken
Van Eldiks pleidooi past in een bredere ontwikkeling richting natuurvolgend beheer en biodiversiteits- en klimaatdoelen. Hij signaleert dat veel gemeenten en beheerders inmiddels willen meebewegen, maar nog worstelen met hoe dat beleidsmatig en contractueel in te richten. 'De standaardbestekken van RAW zijn hier vaak nog niet op ingericht. Alles wordt over één kam geschoren, zonder ruimte voor lokale afweging.'
De sleutel ligt volgens hem in het beleid. 'Zorg dat je een gedragen bomenplan hebt waarin je keuzes uitlegt en onderbouwt. Alleen dan kun je andere keuzes maken én daar juridisch op terugvallen als er iets gebeurt.' Dat vraagt om samenwerking tussen politiek, beheerders, toezichthouders en uitvoerders. 'Laat het contract volgen uit je visie, niet andersom.'
|
|
'Een inspecteur moet niet veranderen in een mobiele administratie-eenheid, maar in een boomspecialist die kan afwegen en adviseren'
| |
|
 | | Henk van Eldik |
|
|
En hoe zit het dan met de BVC?
Is de BVC dan overbodig geworden? Niet per se, stelt Van Eldik. Maar de manier waarop we er nu mee omgaan is volgens hem aan herziening toe. De richtlijn is geen wet, maar wordt wel als zodanig behandeld. 'Wil je ervan afwijken, dan moet je een goed verhaal hebben. Zorg dus dat je dat verhaal ook goed op papier hebt.'
Hij pleit voor een flexibelere inzet: laat ETW'ers die toch al snoeien ook inspecteren, mits ze daarvoor zijn opgeleid en ondersteund. Laat de registratie zich beperken tot de kern van het werk, niet tot een allesomvattende dataverzameling. 'Een inspecteur moet niet veranderen in een mobiele administratie-eenheid, maar in een boomspecialist die kan afwegen en adviseren. Win andere belangrijke data op een andere wijze in met gebruik van moderne technieken.'
|
|
'Niet alles dichtregelen, maar bewust kiezen. Vaak levert minder doen juist meer op'
| |
|
Meer vertrouwen in vakmanschap
Uiteindelijk draait het volgens Van Eldik om vertrouwen: in vakmanschap, in lokale kennis en in de professionaliteit van uitvoerende partijen. 'Geef snoeiers en inspecteurs de ruimte om zelf keuzes te maken, binnen duidelijke kaders. Dat vraagt wel om scholing, toetsing en goede communicatie. Maar het levert veel op.'
Zijn boodschap is dus geen pleidooi voor loslaten, maar voor maatwerk. Minder rigide, meer op de locatie en de situatie afgestemd. Minder 'copy-paste'-inspecties, meer biodiversiteit en klimaatwinst. En bovenal: een werkbare praktijk die recht doet aan de waarde én risico's van bomen in de openbare ruimte.
'We moeten terug naar de basis,' aldus Van Eldik. 'Niet alles dichtregelen, maar bewust kiezen. Vaak levert minder doen juist meer op.'
| LOGIN
met je e-mailadres om te reageren.
|
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
